УРОК 6 – LECIONO 6

Ŝtofo absorbanta odorojn

La revuo "New Scientist" /Nju sajentist/ publikigis informon pri [2] elasta ŝtofo, kiu absorbas odorojn. Ĝi estas produktata el ordinara celulozo, kiu estas prilaborata per specialaj kemiaĵoj [4], entenantaj klorajn oksidojn [6] kaj aliajn neorganikajn salojn. Poste [1] en forno kun atmosfero el karbona duoksido [6] la celulozo karburiĝas ĉe la temperaturo 600^o -800^o C kaj aktiviĝas pro [2] tio, ke [5] en ĝi formiĝas apertaj poroj.

La nova ŝtofo absorbas la molekulojn, kiuj kreas la odoron en la atmosfero, 5-20-oble [3] pli rapide, ol la aktivigita karbo, sed kostas 10-oble [3] pli multe ol ĝi.

Комментарии – Komentoj

1. Наречия, в отличие от предлогов, употребляются не с существительным или местоимением, а самостоятельно: Li estas kun ŝi. Ili estas kune (вместе). Post – после, через, poste – потом.

2. Предлоги: pri – о (informi pri granda kvanto de produktoj; prilabori - обрабатывать); pro – за, из-за, по причине, вследствие (labori pro mono); post – после, через, за: post la ricevo – после получения, post minuto – через минуту.

3. Суффиксы числительных: -on- образует дробные числительные (duono – ¹/₂, половина, tri kvaronoj – ³/₄, три четвертых); -obl- образует кратные числительные (duobla – двойной, trioble – трижды); -op- образует собирательные числительные (kvarope – вчетвером).

4. Суффикс: -aĵ- означает конкретный предмет: solvaĵo – раствор, havaĵo – имущество, metalaĵo – металлический предмет.

5. Дополнительное придаточное предложение присоединяется к главному с помощью союза ke (что, чтобы), который не следует путать с местоимением kio: Li diris al mi, ke li vidis la revuon – Он сказал мне, что он видел этот журнал. Li diris al mi, kion li vidis – Он сказал мне, что (именно) он видел.

6. Примеры химической номенклатуры: Ag₂O – duarĝenta oksido, As₂O₃ – duarsena trioksido, CO – karbona oksido, MnO₂ – mangana duoksido, SO₃ – sulfa trioksido, N₂O₅ –dunitra kvinoksido, Re₂O₇ – durenia sepoksido, OsO₄ – osmia kvaroksido, AgF – arĝenta fluorido, BF₃ – boria trifluorido, NaCl – natria klorido, CaBr₂ – kalcia dubromido, PbS – plumba sulfido, B₄C – kvarboria karbonido, KH – kalia hidrido, BN – boria nitrido, Na₂SO₄ – dunatria kvaroksosulfato, KNO₃ – kalia trioksonitrato; углеводороды – hidrokardonidoj, углеводы – karbonhidratoj (примеры из статьи Z. Pluhar. Problemoj de sistema ĥemia nomenklaturo en la internacia lingvo. "Apliko de Esperanto en scienco kaj teĥniko" Usti nad Labem, 1980). В названиях химических соединений используется сокращенная форма некоторых корней: nitrogeno=nitr-, oksigeno=oks-, sulfuro=sulf-, fosforo=fosf-, hidrogeno=hidr-.

Слова – Vortoj

Ŝtofo – ткань, absorbi – поглощать, odoro – запах, revuo – журнал, elasta – упругий, эластичный, teni – держать, kloro – хлор, oksido – оксид, окись, alia – другой, salo – соль, forno – печь, karbono – углерод, karburi – науглероживать (соединять с углеродом), aperta – открытый, krei – создавать, творить, karbo – уголь, kosti – стоить.